Klimatyzacja to urządzenie popularne, szczególnie za sprawą zmian klimatycznych i towarzyszących nam upałów. Wielu z nas używa klimatyzacji w biurze, w domu, w samochodzie, a sprawność działania to klucz do komfortu użytkownika. Może się jednak zdarzyć, że zabraknie czynnika chłodzącego. Czym jest czynnik chłodniczy i co oznacza jego brak w klimatyzacji?
Czynnik chłodniczy w klimatyzacji – co to jest i za co odpowiada?
Jednym z ważniejszych elementów w prawidłowym funkcjonowaniu klimatyzatora, oprócz parownika czy skraplacza, jest czynnik chłodzący. Jest to związek chemiczny, którego zadaniem jest uczestnictwo w skutecznej wymianie ciepła między elementami układu klimatyzacji a otoczeniem. Czynnik ten zamknięty jest w obiegu i krąży w wyniku przemian termodynamicznych, czyli sprężania i rozprężania. Dzięki temu finalnie dochodzi do schładzania powietrza.
Rodzaje czynników chłodniczych
Czynnik chłodzący w klimatyzacji to jednak wielość substancji. Na rynku spotkać można:
- naturalne czynniki chłodnicze
- syntetyczne czynniki chłodnicze.
Naturalne czynniki powstają głównie w trosce o planetę i w ramach walki z efektem cieplarnianym. W związku z tym do tych związków zaliczamy wszystkie chłodziwa, które powstają w przyrodzie bez ludzkiej ingerencji. Są to czynniki oznaczone symbolami:
- r600a – izobutan, organiczny związek stosowany także w domowych chłodziarkach i lodówkach, jest bezwonny i bezbarwny oraz łatwopalny; gwarantuje niskie koszty urządzeń działających na tym chłodziwie
- r290 – propan, wykorzystywany w instalacjach przemysłowych, biurowych, sklepowych lub w większych domach; ma silne właściwości wybuchowe.
Syntetyczne czynniki chłodnicze z kolei to te, które wytwarzane są przez człowieka. To związki chemiczne o różnym stopniu toksyczności, palności i właściwościach termodynamicznych. Są wśród nich:
- r410a – freon z grupy węglowodorów chloru; ma postać gazu skraplanego pod ciśnieniem; stosowany w domowych i biurowych klimatyzacjach; nietoksyczny
- r407c – freon do układów o niedużej mocy instalacji domowych i przenośnych; jest bezbarwny, nierozpuszczalny w wodzie, ale popularny za sprawą niskiej ceny; łatwo ulega zmianom w przypadku nieszczelności instalacji
- r404a – nie zmienia właściwości chłodzących w przypadku wycieku; używany w przemysłowych chłodziarkach i zamrażarkach
- r507 – freon do chłodnictwa przemysłowego i handlowego oraz transportowego
- r134a – popularny i powszechny w przemyśle i samochodach
- r1234yf – chłodziwo samochodowe o wysokiej wydajności; nietoksyczny, nisko palny.
Większość z nich traktuje się jako czynnik szkodliwy, poza r1234yf, nad szkodliwością którego cały czas trwają dyskusje.
Czy wiesz, że…?
Czynnik chłodzący może kupić tylko osoba z ważnymi uprawnieniami w tym zakresie lub prowadząca działalność? Wszystko za sprawą unijnego zarządzenia z 2015 roku – ustawy „o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych”.
Objawy braku chłodziwa
Może się zdarzyć tak, że z powodu np. nieszczelności instalacji dojdzie do wycieku chłodziwa. Jego brak można zauważyć po takich objawach jak:
- brak możliwości uruchomienia urządzenia klimatyzacyjnego
- brak chłodzenia – urządzenie działa, ale nie wypuszcza chłodnego powietrza
- niska wydajność urządzenia.
Brak czynnika chłodzącego w klimatyzacji może prowadzić między innymi do zatarcia urządzenia. Sam ubytek czynnika chłodzącego może wynikać z zanieczyszczeń lub wilgoci, a także z przerwaniem szczelności instalacji np. w wyniku postępującej rdzy.